staw kolanowy

Kiedy zawodzi leczenie nieoperacyjne zaawansowanej choroby zwyrodnieniowej kolana, narasta ból, sztywność stawu i trudności w poruszaniu się, lekarz może zaproponować leczenie operacyjne polegające na założeniu endoprotezy stawu kolanowego. Stosuje się je zwykle w przypadku choroby zwyrodnieniowej, ale także w przypadku zmian pourazowych czy chorób reumatycznych.

Endoprotezoplastyka całkowita stawu kolanowego polega na wymianie całych powierzchni stawowych kości udowej i piszczelowej na metalową. Pomiędzy metalowymi powierzchniami endoprotezy umieszczana jest wkładka polietylenowa, która ślizga się na powierzchni elementu udowego, a czasem też piszczelowego. Powierzchnia stawowa rzepki może nie być wymieniana, usuwane są wtedy jedynie wyrośla kostne. Elementy endoprotezy mogą być montowane przy użyciu cementu kostnego lub bezpośrednio osadzane w kości. Zależy to od stanu kości w miejscu założenia. Zabieg operacyjny trwa ok. 1 -2 godziny. Zależy to od sposobu montowania endoprotezy i warunków miejscowych.

Ze względu na sposób mocowania w kości endoprotezy stawu kolanowego dzielą się na:

Endoprotezy bezcementowe, mocowane bezpośrednio w kości. Element udowy i piszczelowy jest mocowany na wcisk (press-fit). Elementy endoprotezy pokryte są warstwą porowatego tytanu, w którą przerasta kość, zapewniając stabilność połączenia implantu z kością. Czasem porowaty tytan pokryty jest dodatkowo warstwą hydroksyapatytu, mającym ułatwiać przerastanie kości. Endoprotezy bezcementowe zakładane są w przypadku dobrej jakości tkanki kostnej. Zaletą protez bezcementowych jest: 1) krótszy czas operacji, 2) potencjalnie łatwiejsza wymiana endoprotezy, bez konieczności usuwania cementu. Wadą natomiast jest: 1) większe ryzyko migracji implantu w słabej kości, 2) większe ryzyko złamań wokół implantu.

Endoprotezy cementowane, mocowane za pomocą cementu kostnego. Zaletą protez cementowanych jest: 1) pewne, pierwotne mocowanie w kości dające często lepszy wczesny efekt przeciwbólowy, 2) mniejsze ryzyko złamań wokół endoprotezy. Wadą natomiast jest: 1) możliwość pękania z czasem warstwy cementowej, 2) trudności w usunięciu warstwy cementu podczas wymiany zużytej czy obluzowanej endoprotezy. Czasem jeden element endoprotezy mocowany jest z użyciem cementu, a drugi bezcementowo. Jest to tzw. endoproteza hybrydowa.

Średnie wyniki leczenia z użyciem endoprotezy bezcementowej i cementowej są podobne. Wybór rodzaju endoprotezy cementowej czy bezcementowej zależy od stanu kości i aktywności pacjenta. U osób mniej aktywnych i słabą kością stosuje się raczej protezy cementowe. U osób bardziej aktywnych z mocniejszą kością raczej protezy bezcementowe.